การเพาะเห็ดเป็นอาชีพที่ได้มีวิวัฒนาการมาเป็นเวลากว่า 60 ปี
โดยอาศัยการศึกษาวิจัย ค้นคว้าทั้งในและต่างประเทศ
มีการเผยแพร่สู่เกษตรกรและผู้สนใจ
ในลักษณะการทำเป็นอาชีพเสริมรายได้กระทั่งพัฒนาไปเป็นอาชีพหลัก
มีชาวฟาร์มเห็ดเกิดขึ้นเป็นจำนวนมาก และส่วนหนึ่งก็ล้มเลิกกิจการ
ทั้งนี้เนื่องจากขาดการนำความรู้ เทคโนโลยีและประสบการณ์
การใช้ในการบริหารจัดการฟาร์มแบบผสมผสาน
ดังนี้ผู้ที่ต้องการเพาะเห็ดให้ประสบความสำเร็จ
ควรจะมีการพิจารณาในสิ่งต่อไปนี้
การ
คัดเลือกชนิดเห็ดนับว่าเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
เนื่องจากจะเป็นตัวกำหนดการวางผังและแผนปฏิบัติที่จะติดตามมา
สำหรับรายละเอียดที่ต้องทราบเพื่อให้ประกอบการตัดสินใจมีดังต่อไปนี้
1.1 เห็ด
ที่จะเพาะต้องได้รับการยอมรับจากผู้บริโภคไม่ว่าจะเป็นเห็ดที่ประชาชนใน
พื้นที่มีความคุ้นเคยดีอยู่แล้ว เช่น เห็ดฟาง เห็ดนางฟ้านางรม
หรือจะเป็นเห็ดที่นำเข้าจากต่างประเทศและมีการประชาสัมพันธ์ให้รู้จัดทั่วไป
และเกิดความนิยมในการบริโภคขึ้นมา เช่น เห็ดหอม เห็ดเข็มทอง
1.2 พื้นที่ หรือสถานที่ตั้งฟาร์ม จะต้องอยู่ไม่ห่างจากตลาดหรือแหล่งรับซื้อ มีการคมนาคมสะดวก
1.3 ตลาด จะต้องมีขนาดใหญ่พอที่จะรองรับผลผลิตที่กำหนดไว้ในเป้าหมายได้
1.4 สภาพ
ภูมิอากาศ และสภาพภูมิประเทศเหมาะสมกับการผลิตเห็ดชนิดที่ต้องการ
ทั้งนี้เนื่องจากเห็ดต่างชนิดกันมีความต้องการอุณหภูมิในการเจริญของเส้นใย
และการออกดอกไม่เท่ากัน
ถ้าสภาพภูมิอากาศโดยเฉพาะอย่างยิ่งอุณหภูมิไม่เหมาะสมทำให้ต้องมีการปรับ
อุณหภูมิ ซึ่งจะทำให้การดำเนินการผลิตยุ่งยากเพิ่มขึ้นไปอีก
และมีต้นทุนสูงขึ้นไปด้วย
1.5 วัตถุ
ดิบหรือวัสดุที่ใช้ในการเพาะเห็ด หาง่าย และมีราคาถูกซึ่งในปัจจุบันนี้
ปัญหาอันเนื่องมาจากวัสดุเพาะหายาก
กำลังกลายมาเป็นปัญหาสำคัญของการเพาะเห็ดหลายชนิด
ทั้งนี้เนื่องจากวัสดุสำหรับเพาะเห็ดหลายอย่าง เช่น ขี้เลื่อยและขี้ฝ้าย
มีราคาสูงขึ้น และหายากขึ้นเรื่อง ๆ
ปัญหานี้ยิ่งรุนแรงขึ้นถ้าฟาร์มเห็ดตั้งอยู่ในที่ห่างไกลจากแหล่งผลิตวัสดุ
เหล่านี้เมื่อศึกษาข้อมูลโดยละเอียดแล้วจะสามารถนำมาใช้ประกอบการตัดสินใจ
ว่าเลือกเพาะเห็ดชนิดใดก็ได้ และจัดทำแผนการตลาดประจำปีไว้ล่วงหน้า
เพื่อทำแผนการผลิตเห็ดประจำปี โดยกำหนดปริมารงาน
และกำหนดเวลาปฏิบัติได้เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติได้อย่างมีระบบ
2.การคัดเลือกแม่เชื้อ
การ
คัดเลือกแม่เชื้อเห็ดเป็นการเตรียมการขั้นตอนแรกของการทำเชื้อ
สิ่งที่ควรคำนึงถึง คือ ลักษณะประจำพันธุ์ ได้แก่ ผลผลิต คุณภาพ สี
ขนาดดอกและการตอบสนองต่ออุณหภูมิระดับต่างๆ
แม่เชื้อเตรียมได้จากเนื้อเยื่อดอกเห็ด แม่เชื้อที่ดีจะต้องมีความบริสุทธิ์
ไม่เป็นโรคติดต่อ
จึงมีความจำเป็นในการเอาใจใส่ในการคัดเลือกแม่เชื้อเป็นสำคัญ
3.การทำเชื้อเห็ด
เชื้อ
เห็ดเป็นสิ่งที่มีความสำคัญในการเพาะเห็ดเป็นอย่างยิ่ง
เมื่อได้พันธุ์เห็ดที่มีอัตราการเจริญสูง มีความแข็งแรง เส้นใยเจริญรวดเร็ว
ให้ผลผลิตตรงตามความต้องการของตลาด
ก็นำมาเพาะในวัสดุที่ปราศจากการปนเปื้อน ผ่านการบ่ม
และเก็บรักษาอย่างถูกวิธี
4.การจัดเตรียมวัสดุเพาะเห็ด
การ
เตรียมวัสดุเพาะเห็ดมีรายละเอียดแตกต่างกันไปตามชนิดของเห็ดที่จะทำการเพาะ
พอจะแยกกว้างๆ ออกได้เป็นการเตรียมวัสดุที่จำเป็นต้องหมัก เช่น
การทำปุ๋ยเพาะเห็ดฟางในโรงเรือนแบบอุตสาหกรรม หรือปุ๋ยเพาะเห็ดแชมปิญอง
หรือแม้กระทั่งขี้เลื่อยไม้เบญจพรรณซึ่งจำเป็นต้องกองหมักทิ้งไว้ก่อน
ส่วนการเตรียมวัสดุอีกประเภทหนึ่ง ได้แก่ วัสดุที่ไม่จำเป็นต้องหมัก เช่น
ฟางสำหรับเพาะเห็ดฟางแบบกองเตี้ย และขี้เลื่อยไม้ยางพารา
สำหรับเพาะเห็ดถุงชนิดต่างๆ เป็นต้น
ใน
การเตรียมวัสดุที่จะต้องหมักนั้น ขั้นตอนต่างๆ
ของการหมักธาตุอาหารที่ต้องใส่เพื่ม วิธี และเวลาในการกลับกอง
การให้ความชื้น
ความเป็นกรดเป็นด่างที่เหมาะสมลักษณะทางกายภาพและคุณสมบัติทางเคมีหรือธาตุ
อาหารของปุ๋ย เมื่อกระบวนการสิ้นสุดลง
ความหนาบางของชั้นปุ๋ยเมื่อใส่บนชั้นในโรงเรือนอุณหภูมิและระยะเวลาที่เหมาะ
สมในการอบไอน้ำเพื่อที่จะกำจัดศัตรูเห็ด
รวมทั้งการปรับสภาพปุ๋ยหมักให้เหมาะสมกับชนิดเห็ดที่จะเพาะเป็นสิ่งสำคัญที่
ควรจะทราบ
ส่วน
วัสดุที่ไม่ต้องหมักนั้น ข้อมูลสำคัญที่จำเป็นต้องทราบได้แก่
ลักษณะทางกายภาพ ลักษณะทางเคมี อันได้แก่ ความเป็นกรดเป็นด่าง
ปริมาณธาตุอาหาร การเติมอาหารเสริม ระดับความชื้น การบรรจุถุง
และการนึ่งฆ่าเชื้อเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่ง
เพราะมีผลกระทบต่อผลผลิตและความเสียหายอันเนื่องมาจากการปนเปื้อนโดยเชื้อ
จุลินทรีย์ชนิดอื่น วิธีการใส่เชื้อ
และระบบการใส่เชื้อซึ่งแตกต่างกันไปตามชนิดเห็ด
เชื้อเห็ดบางชนิดต้องการความระมัดระวังอย่างยิ่งในการใส่เชื้อลงในถุง
มิฉะนั้นแล้วจะเกิดการปนเปื้อนเสียหาย เช่น เห็ดหอม
5. การดูแลรักษา
เริ่ม
ตั้งแต่การบ่มเชื้อ การบังคับให้ออกดอก การให้น้ำ และการเก็บดอก
ข้อมูลที่จำเป็นต้องทราบได้แก่สภาพแวดล้อมที่เหมาะส่ม เช่น
ปริมาณก๊าซออกซิเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ อุณหภูมิ ความชื้น
่ความเป็นกรดเป็นด่าง ในระยะความเจริญต่างๆของเห็ดแต่ละชนิด
ซึ่งนับว่าจำเป็นในการให้ผลผลิตเป็นอย่างยิ่ง
เนื่อง
จากเห็ดเป็นพืชที่ให้ผลตอบแทนต่อหน่วยสูงในระยะเวลาอันรวดเร็ว
และชาวฟาร์มเห็ดจะเน้นการผลิตเพียงอย่างเดียวการดูแลรักษาความสะอาดของฟาร์ม
จึงถูกละเลยก่อให้เกิดปัญหาการระบาดของโรคแมลง
ตลอดจนศัตรูเห็ดชนิดอื่นๆตามมา
ผลผลิตที่ได้ลดลงจนถึงขนาดเก็บเห็ดไม่ได้ก็มี
การบริหารศัตรูเห็ดจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง
การบริหารศัตรูเห็ดไม่ให้ระบาดกระทบต่อผลผลิตเห็ด อันจะทำให้ฟาร์มเห็ดได้รับความเสียหายจำเป็นต้องควบคุมดูแลเอาใจใส่ทั้ง 5 ขั้น
ตอนเป็นพิเศษ ซึ่งศัตรูที่เจ้าของฟาร์มเห็ดควรศึกษาให้รู้จักธรรมชาติ
และลักษณะการระบาด เพื่อป้องกันก่อนก่อให้เกิดความเสียหายกับฟาร์ม
ศัตรูเห็ดแบ่งได้เป็น 2 ประเภทคือ
1.แมลง-ศัตรูเห็ด
2.โรคเห็ด
ไม่มีความคิดเห็น:
ไม่อนุญาตให้มีความคิดเห็นใหม่